Bokprosjektet "Lobotomert"
I 2023 lanserte eg boka "Harastølen. Heimen for dei utstøytte". Det vart ein suksess, mellom anna takka vera støtte, tips og heiarop eg fekk frå gode folk på Spleis. Boka vart kåra til "Årets indiebok 2023", og prisen delt ut på Litteraturhuset i Oslo.
No er eg i gang med eit nytt bokprosjekt!
- Støtt meg ved å bestilla boka på førehand no og få ho tilsendt/levert gratis i 2025. Betal kr. 450 her i Spleis (obs: skriv full adresse eller bestill på nettbutikken til OMI Forlag. Meir info nedst på sida.)
- eller om du vil støtta bokprosjektet med ein sum. Liten eller stor sum vil vera til stor motivasjon for meg. Dess fleire som engasjerer seg, desse betre er det for meg som nystarta, knøttlite forlag.
I arbeidet med Harastølen-boka kom eg over historier om menneske som var blitt lobotomert. "Ein skamplett i norsk psykiatrihistorie", skreiv ein psykiatar til meg om denne perioden.
Undervegs i arbeidet oppdaga eg ein slektning eg ikkje visste eg om. Ei grandtante i Hardanger som vart lagt inn som "sinnsyk" då ho var 23 år gamal. I over 60 år og fram til ho døydde, budde ho på det som den gongen vart kalla "Valen sinnsykeasyl".
Eg kjenner ikkje mange detaljar frå livet hennar, men håper eg får innsyn i pasientjournalen slik at eg, og kanskje lesarane, får svar på om ho hadde eit godt eller dårleg liv på institusjonen. Personvernet skal med rette vera sterkt, men i denne samanheng er det naturleg å stilla spørsmålet kven personvernet skal verna: Pasienten som var svakaste part, eller overlegane med makt til å gjera det dei ville?
Får eg nokon gong svar på om ho var blant dei mange kvinnene som vart lobotomert på Valen?
Den siste lobotomeringa i Noreg skjedde så seint som i 1974. Fleire år etter at dei fleste land hadde slutta å bruka denne metoden.
- Kva var målet med å bore hol i hovudet på menneske som var sjuke, eller vanskelege å handtera?
- Kvifor var Noreg blant dei landa i verda som lobotomerte flest, i høve innbyggjartal?
- Kvifor passa denne metoden spesielt "godt på kvinner"?
- Kvifor vart metoden brukt fleire år etter at medisin var teken i bruk i mange andre land?
- Kva meinte fagfolk den gongen, og kva meiner dei no om det som skjedde?
Boka, som er i sjangeren sakprosa, skal løfta fram dei lobotomerte sin historie. Slektningar og fagfolk skal få koma til orde. Lanseringa blir i 2025.
Både tittelen "Lobotomert" og framsida til boka er tidleg kladd, og kan endra seg undervegs. Som med Harastølen-boka, hyrer eg inn dyktige folk innafor design, redaktør og språkvask. Eg vil så langt råd er skriva ei nyansert og nøktern framstilling av fenomenet lobotomering, nasjonalt og internasjonalt.
Spar kr. 122,- ved å kjøpa boka no på OMI forlag og du får ho tilsendt med fri frakt i 2025.
Følg prosessen fram mot ferdig bok på oddrun.com
Denne spleisen er viktig for meg; sjølvsagt med tanke på inntekt, men òg heiarop og eit signal om dette er ei historie folk over heile landet vil vita meir om.